((فلاسفه پیش از سقراط))

فلسفه غرب معمولا خاستگاه خود را فلاسفه برجسته ای میداند که تقریبا بین سالهای 600 تا 400 پیش از میلاد ، در شرق یونان زندگی میکردند . این فیلسوفان را از آن رو پیش سقراطیان می نامند که سال ها قبل از سقراط ( 399- 469ق.م) نظریات خود را بیان کردند. تاریخ فلسفه با رسیدن به سقراط تحولی شگرف یافت و نظرات سقراط به واسطه شاگرد برجسته اش افلاطون سیر فلسفه غرب را یکسره تحت تاثیر قرار داد. از رسایل فیلسوفان پیش از سقراط تنها بخش های مختصری باقی مانده ، اما به نظر میرسد این مختصر کافیست تا بتوانیم حد اقل بعضی از نظریات آنها را بازسازی کنیم ( اگرچه بعضی از نظریات آنها در پرده ابهام باقی می ماند .
فیلسوفان پیش سقراطی نیازس به جدا کردن حیطه های مختلف جست و جوی آدمی احساس نمی کردند ، آنها تحقیق های علمی را با تاملات متافیزیکی در هم آمیخته بودند و بیشتر نظریات خود را در قالب شعر و زبان استعاری بیان میکردند . بعد از آنها بود که تلاش جدی برای مشخص کردن محدوده های مختلف پژوهش های انسان آغاز شد .

از میان نخستین متفکران پیش از سقراط می توان به تالس اهل ملطیه ( تالس ملطی ) اشاره کرد . او در کنار نظریاتش ، به خاطر پیش بینی یک کسوف در زمان خود ، شهرت بسیاری یافت . اما سهم اصلی او در فلسفه این فرضیه بود که در پس گونه ها و انواع مختلف اشیاء واقعیتی واحد و یکپارچه نهفته است . او این واقعیت یگانه را آب دانست ، آب ( در کنار خاک ، هوا و آتش ) یکی از عناصر اربعه به حساب می آمد.

آناکسیمندر اهل ملطیه در تفکرات خود به این نتیجه رسید که (( واقعیت نهایی )) اساسا نمی تواند ماده مشخصی باشد که ما با حواس خود آن را در یابیم . او ماده سازنده جهان را امری انتزاعی در نظر گرفت و آنرا (( بی کران )) نامید . چیزی که در زمان و مکان نمی گنجد . امور متضادی نظیر سرما و گرما یا خشکی و رطوبت که در هم می آمیزند و پدیده های مختلف را تشکیل می دهند ، همگی برخاسته از این منشأ مشترکند .این منشأ بیکران است که میان این عناصر متضاد تعادل برقرار می کند و همواره گوش به زنگ است تا هیچ عنصری بر عناصر دیگر برتری نیابد .

پارمنیدس نیز واقعیت نهایی را ماده ای مشخص و ملموس نمی دانست . به عقیده او تنها راه درک حقیقت آن واقعیت ، تفکر است و نه دریافت های حسی . به نظر او تامل به ما نشان میدهد که واقعیت در ذات خود باید یگانه ، بیحرکت ، تقسیم ناپذیر ، نا متغیر و کامل باشد .
بعدها زنون که از پیروان او بود با استدلالات ساده خود از این نظریات طرفداری کرد . او پارادوکس ها و معماهای متناقض نمایی ساخت تا نشان دهد مفاهیمی نظیر حرکت ، تغییر و تقسیم پذیری که فهم متعارف به آن ها باور دارد ، نمی تواند واقعی باشند.

هراکلیتوس با پارمنیدس دیدگاه های مشترکی دارد و بیانش مانند او پیچیده و پر ابهام است . شاید گفته های مبهم و تیره او باعث شد که به او لقب (( فیلسوف تیرگی )) بدهند . اما او برعکس پارمنیدس ، تغییر ها و تفاوت ها را حاصل توهم امیان نمی داند . به عکس آنها را متعلق به ذات حقیقی واقعیت می انگارد . به عقیده او واقعیت و عنصر سازنده جهان صرفا ماده ای بسیط و ساکن نیست ؛ بلکه یک جریان یا رونده است . این نظر را می توان از لابه لای دو گفته مشهور و متفیزیکی او بیرون کشید ؛ در اولین آنها که تداوم و برگشت ناپذیری تغییرات زمان را نشان میدهد آمده : ممکن نیست کسی دو بار در یک رودخانه پا بگذارد
وی در گفته دیگرش واقعیت را همانند آتش دانسته است . آتش نیز مانند واقعیت همواره در حال تغییر است و این دگرگونی مدام در آن نوعی نظم و پایداری ایجاد میکند . بنابراین تغییرات مداوم ثباتی بنیادین برای ما فراهم میکنند

نقل قول : ((فلاسفه پیش از سقراط))

تاریخ فلسفه با رسیدن به سقراط تحولی شگرف یافت و نظرات سقراط به واسطه شاگرد برجسته اش افلاطون سیر فلسفه غرب را یکسره تحت تاثیر قرار داد.

درود دوست عزیز.

نکته ای که در این نقل قول از شما می خواهم به آن اشاره کنم آن است که به نظر می آید شما ناخواسته نقش افلاطون را در تاریخ اندیشه به یک انتقال دهنده صرف نظرات سقراط فرو می کاهید. اما خوب است توجه داشته باشید که افلاطون در تمام رساله های خویش که به صورت دیالکتیکی است از سقراط به عنوان اصلی ترین کاراکتر استفاده می کند تا بتواند نظریات خویش را از زبان او بیان کند . بر طبق تحقیقات به عمل آمده آثار اولیه وی تا حدود زیادی تحت تاثیر سقراط است اما در آثار دوره کمال و متاخر وی نظریات اصیل خویش را از زبان سقراط بیان می کند .